Gospodarka o obiegu zamkniętym, nazywana w skrócie GOZ-em, to taki model racjonalnej produkcji i konsumpcji, gdzie chroni się surowce naturalne poprzez powtórne stosowanie tych, które już raz wykorzystano. Jak sama nazwa wskazuje, obieg zamknięty oznacza, że raz zastosowane surowce nie są wyrzucane lub składowane, lecz wracają do ponownego użytku. W ten sposób nadaje się „drugie życie” różnym materiałom i produktom, dzięki czemu nie marnuje się ich i jednocześnie chroni środowisko. Jest to możliwe, ponieważ nie eksploatuje się kolejnych naturalnych surowców, ogranicza się energię potrzebną do ich wydobycia, produkcji, transportu lub sprzedaży, a przez to zmniejsza emisję dwutlenku węgla.
Przykłady codziennych działań wpisujące się w ideę GOZ
Praktyczne wdrażanie zasad obiegu zamkniętego w codziennym życiu to na przykład właściwe sortowanie odpadów. Takie materiały mogą być poddane recyklingowi i być ponownie spożytkowane, co zmniejsza ilość odpadów trafiających na wysypiska. To również właściwe i praktyczne projektowanie produktów z myślą o łatwiej naprawie, modyfikacji czy regeneracji – czyli wszystko to co przedłuża cykl życia tego wyrobu. Wdrażanie tych praktyk wpływa pozytywnie na środowisko i jego ochronę.
Zasady gospodarki obiegu zamkniętego w przemyśle
Branża energetyczna dysponuje dużym zasobem ubocznych produktów powstałych w wyniku spalania węgla (UPS), a w przypadku kopalń – ubocznych produktów wydobycia (UPW). Spółki z Grupy PGE zajmują się ich odbiorem z elektrowni, elektrociepłowni czy składowisk. PGE Ekoserwis jest liderem innowacyjnych rozwiązań w obszarze gospodarki o obiegu zamkniętym. UPS-y to głównie popioły, żużle i gips. PGE Ekoserwis posiada technologie, które pozwalają zagospodarować, przetworzyć i wykorzystać z korzyścią powstałe materiały uboczne w energetyce w innych branżach gospodarki. Rocznie spółka zagospodarowuje ponad 10 mln ton takich produktów.
Uboczne produkty spalania jako cenny surowiec dla innych branż
Warto pamiętać, że produkty uboczne, które w jednym zakładzie np. elektrociepłowni, elektrowni czy kopalni są zbędne, w innej branży, mogą być cennym surowcem, służącym do produkcji pełnowartościowych materiałów, które wykorzystuje się m.in. do produkcji kruszyw, spoiw dedykowanych do budownictwa, ale również do nawozów wykorzystywanych w rolnictwie. PGE Ekoserwis dysponuje aż 200 produktami powstałymi na bazie ups-ów z energetyki. W portfolio firmy znajdują się produkty przeznaczone na różne rynki – dla budownictwa ogólnego, górnictwa, rolnictwa i inżynierii lądowej. Są to produkty wykorzystywane do budowy dróg czy lotnisk, stosowane w rekultywacjach terenów oraz przeznaczane do produkcji betonów towarowych, do przygotowania tynków, gipsu, gładzi czy klejów szpachlowych, są też stosowane jako nawozy mineralne w rolnictwie, hodowli pieczarek oraz jako materiały dla branży górniczej. Ponadto są również produkty do przywracania wartości użytkowych terenom poprzemysłowym. Jeden z nich pn. Geoszyb, będący mieszanką wypełniającą stosowaną w likwidacji wyrobisk górniczych właśnie niedawno otrzymał wyróżnienie w konkursie na „Najlepsze rozwiązania gospodarki o obiegu zamkniętym” przyznawane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości.
Z kolei materiały z odzysku z hałd pogórniczych, których jest niemało na Śląsku, są przetwarzane na pełnowartościowe kruszywa budowlane, jak również znajdują zastosowanie w elektrowniach czy elektrociepłowniach.
Produkty uboczne spalania pomocne w rekultywacji terenów poprzemysłowych
Uboczne produkty spalania z elektrociepłowni i uboczne produkty wydobycia są również stosowane w procesach rekultywacji terenów. Wiele terenów, po odzyskaniu z nich cennych surowców, już zostało zrekultywowanych i przywróconych przyrodzie. Mogą to być tereny leśne, rekreacyjne czy inwestycyjne, co jest ważne dla lokalnych społeczności. Takie prace rekultywacyjne PGE Ekoserwis prowadzi na przykład na składowisku w Toruniu, gdzie przetworzono większość materiału i docelowo teren zostanie przeznaczony pod inną działalność i inwestycje. Podobnie jest w gminie Czerwionka - Leszczyny, w której prowadzony jest odzysk węgla i produkcja kruszyw ze 130 ha terenów, które zajmowały wcześniej hałdy pokopalniane.
Centrum Badań i Rozwoju Gospodarki Obiegu Zamkniętego Grupy PGE
Zadaniem Centrum jest opracowywanie i wdrażanie rozwiązań mających na celu optymalne wykorzystanie odpadów poprzemysłowych z energetyki oraz odzysk cennych surowców z wyeksploatowanych instalacji OZE. CBiR GOZ pracuje nad ograniczeniem ilości powstających odpadów oraz w przypadku powstania – ich optymalnym przetworzeniem i ponownym skierowaniem do obiegu gospodarczego. Zajmuje się również technologiami odzysku cennych surowców z wyeksploatowanych instalacji OZE, na przykład planowaniem recyklingu łopat turbin wiatrowych. Ponadto, Centrum Badań i Rozwoju GOZ, które zlokalizowane jest między innymi w Bełchatowie już teraz wpływa na cały region bełchatowski, pomagając w rozwoju nowych przedsięwziąć biznesowych, które tworzą miejsca pracy.
Segment GOZ w Grupie PGE
Przygotowując swoją strategię rozwoju, Grupa PGE już kilka lat temu zdecydowała się rozwijać gospodarkę cyrkularną we wszystkich obszarach swojej działalności. Jest to jeden z elementów procesu osiągania neutralności klimatycznej do 2050 roku. Dlatego w spółkach prowadzone są różne działania polegające na domykaniu obiegów surowców. Przede wszystkim są one ukierunkowane są na optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów, ochronę surowców naturalnych oraz minimalizowanie niekorzystnego oddziaływania na środowisko, między innymi poprzez ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów. Dla usystematyzowania szeregu prowadzonych działań wydzielony został segment biznesowy dedykowany gospodarce obiegu zamkniętego. To na nim spoczywa odpowiedzialność za promowanie, kreowanie i wdrażanie zasad gospodarki cyrkularnej w całej Grupie PGE, a także za zwiększanie stopnia wykorzystania surowców, biorących udział w procesach wytwarzania energii. Takie podejście sprawia, że model gospodarki cyrkularnej w energetyce jest nie tylko efektywny, ale z powodzeniem wpisuje się w krajowe założenia dotyczące energetyki bezodpadowej i przyjaznej klimatowi.
